Deze blog is een eindpunt in een lange keten van onderzoeken naar de toekomst van de Rechtsstaat en de Stad.
De laatste blogs gingen ging over Inspraak en de Staat als Ecologie.
Voor een snelle start druk hier:
Sociocratie, Cybernetica en Complexiteits-Wetenschap
Vlak na de oorlog in 1945 schreef de Quaker en maatschappij- en onderwijsvernieuwer Kees Boeke een pamflet “Wat hebben wij geleerd en Hoe nu verder” waarin hij een analyse gaf van de problemen en een oplossing die de naam Sociocratie” ging krijgen.
De sociocratie is inmiddels zelfs wereldwijd een succes geworden in het bedrijfsleven en heeft zich ook verder ontwikkeld door mee te gaan met de 1e orde Cybernetica.
Ondertussen is de Cybernetica enorm gevolueerd en is nu onderdeel geworden van de complexiteit-wetenschap waar ik mijn blog over de staat als Ecologie veel aandacht aan heb gegeven.
Opvallend is dat zijn analyse perfect past op onze tijd.
De geschiedenis herhaalt zich en de Mensheid leert niet van zijn fouten.
Tijdgeest
Toch biedt de participatie-technologie en de tijdgeest (de Waterman, stroomsystemen) voldoende mogelijkheden om heel snel een stap voorwaarts te zetten.
Wat houdt ons Tegen?
Wat ons tegenhoudt is Wat er nu Is.
Er is een Alternatief voor De Rechtsstaat
De Representatieve democratie is zo’n vastgeroest begrip dat vrijwel niemand een alternatief kan of durft te bedenken terwijl het eigenlijk heel simpel is.
Democratie gaat eigenlijk niet over Macht (Cracy) aan net Volk (Demos) maar over de macht van de Gekozen vertegenwoordigers.
Het volk staat meestal buiten spel behalve als er gekozen moet worden en dan kiezen we nog niet eens voor wat er gebeurt maar over wat er zou kunnen gebeuren. Eigenlijk gaat het dus over Grootschalig Samenwerken.
Deze blog gaat over obstakels die moeten worden verwijderd om een “echte” (Participerende) democratie te realiseren.
Samenleven is Samenwerken
0. Leeswijzer.
o. Leeswijzer.
1 Een Participerende Democratie is een Samenleving waarin ieder Talent zijn plek heeft.
2. De overheid als Ondernemer. Een Politicus is een omgekeerde Ondernemer. Samen vormen ze het Geheel. Is een Ondernemende Politicus een Maatschappelijke Ondernemer? of andersom?
2.2 Sinds het begin van de de 19de eeuw is de overheid gaan ondernemen en heeft daarna de staats-ondernemingen geprivatiseerd. Waarom gaan we niet verder met Maatschappelijk Ondernemen m.b.t. Onderwijs en politie (Beveiliging)?
2.3 Het Product van de Staat, Handhaven, wordt nooit verbeterd. Waarom hebben de Klanten hier niets te zeggen? of is het geen Product?
3.Consensus: Mensen hebben heel veel gemeen. Met Elkaar, als ze Samen Werken, dekken ze de volledige Verander Cyclus af. De verschillen en overeenkomsten van mensen komen ook terug in de Politieke Stromingen.
4. Veiligheid: Is de Overheid bedoeld om ons te beschermen tegen boeven, terroristen en de gevolgen van Rampen? Sinds 1948 heeft de overheid ook de Plicht om de Rechten van de mens na te leven (Human Rights) die volledig overeenkomen met de Pyramide van Maslow die weer volledig past op PoC.
Volgens Max Weber heeft de overheid het Monopolie op geweld maar Alan Fiske laat zien dat Geweld het gevolg is van Moraliteit. De Christelijke moraal wordt zonder problemen opzij gezet voor grof geweld om het eigen Gelijk (Blauw, Unity) te halen.
5. Over Geld en Banken: De Bank was de Voorraadschuur van de Koning bedoeld om de Pieken en Dalen in de Productie op te vangen. UIt de voorraadschuur werden ook de Huurlingen (Nu Ambtenaren) betaald die in dienst van de koning het land bestuurden, verdedigden en als de Koning meer Macht wilde zijn concurrenten versloegen.
Later moesten de onderdanen een deel (“een tiende”) aan de edelen betalen die namens de vorst het land bestuurden en werd de voorraad goud omgezet in waardepapieren die weer een symbool in een (voorraad-)database werden die weer een blockchain werd.
6. Plato’s Staat gaat niet alleen over effectief Samenwerken van de Talenten (Roeping) maar ook over het pad van de Ziel. Als de mens Zichzelf Kent ontstaat er vanzelf een Participerende Samenleving.
7. Conclusie: Wat kunnen we leren van de Sociocratie.
0. Inleiding
Deze blog is een vervolg op mijn blog over Burgerparticipatie.
Die is weer een vervolg is op een blog over de Toekomst van de Rechtsstaat in twee stappen (1) De toekomst van de rechtsstaat en (2) een Alternatief. voor de huidige rechtsstaat.
0.1 Van Verandering naar de Geometrie van de verandering
De Bron van bovenstaande blogs zit in >30 jaar mede-verantwoordelijkheid voor Strategie en grote Veranderprocessen bij ABN en ABN AMRO wat het mogelijk maakte om Paths of Change (PoC) als theorie te waarderen.
Mijn werk als Strateeg gaf me al zicht op Cyclische processen, de relatie met PoC en de Kondratief-cyclus.
PoC gaf inzicht in vergelijkbare Quaternions (Vierluiken), de theorie van Nassim Taleb (Anti-Fragility, Onkwetsbaarheid), het werk van de Antropoloog Alan Fiske en de bijbehorende Geometrie.
0.3 De Staat als Ecologie
De laatste blog over een alternatief voor de Staat is geinspireerd door de Filosoof Bruno Latour die een vergelijking maakte tussen een Ecologie en de Staat. Die theorie vertelde hij aan de WRR in 2007 in bijzijn van de Koning:
Bij het schrijven van mijn blog over de ecologie van de stad of andersom de stad als ecologie heb ik gebruik gemaakt van de theorie over ecologien van Holling en Gunderson: Panarchy.
Hieronder een rapport van het Rathenau Instituut over de Participerende Democratie wat volledig de plank misslaat omdat men zich niet los kan maken van de oude bekende Rechtsstaat.
Om dieper in het probleem te duiken raad ik aan om mijn blog over burgerparticipatie te lezen die eindigt met de ultieme Droom van de Anarchist, het volledig Opheffen van de Staat.
1. Wat is een Participerende Democratie(PD)?
Een Participerende Democratie is een democratie waarin alle Rollen die een Mens kan spelen vanwege zijn Talent Samenwerken ten behoeve van het Grootste Goed.
In onze Representatieve democratie worden de burgers vertegenwoordigd door Beroeps-Politici die vanwege hun profiel een koppeling (Game in PoC) maken tussen Regels (Blauw, Jung;Thinking . PoC Unity <-> en Mensen (Groen Feeling (Jung), Social (PoC).
Ze streven naar Consensus waartoe ze Opinies Peilen zodat ze eindeloos herkozen kunnen worden zodat ze op den duur op de hoogste (qua aanzien, macht en salaris) bestuurlijke trede (van de Toren van Babel) kunnen geraken in de Staat of bij een groot bedrijf waar ze het liefst een “makkelijke” Topfunctie ambieren. Dit type politicus is uit op Macht (i.h.a. veroorzaakt door een gevoel van onmacht).
Politici zijn een combinatie van Blauw (Regels) en Groen (Sociaal) waardoor ze twee tegenstrijdige wereldbeelden proberen te Verenigen waarbij moet worden opgemerkt dat alle Vier wereldbeelden elkaars tegendeel zijn wat weer past op de definitie van Carl Jung voor een Quaternion (Vierluik).
Politici streven daarom naar de hoogste trap van de ladder maar willen aan de andere kant erg veel waardering ontvangen van hun sociale Groep die erg veel lijkt op de ouderwetse Stam (Tribe) maar die nu Partij wordt genoemd.
In een Participerende democratie is De Politiek een Roeping en geen Carrierepad.
De Politici hebben in de loop der tijd indrukwekkende Manipulatie-technieken (bv Nudging) ontwikkeld om de Burgers Rustig te houden.
Het zijn de bekende Brood en Spelen uit het oude Rome maar ook NLP-achtige technieken uit onder meer de Retoriek om mensen te hypnotiseren en in een trance te brengen.
NLP suggereert iets anders dan de toehoorder hoort door boodschappen tussen de tekst heen te vlechten (met de Tone of Voice, door logische paden aan te bieden die een vrije keuze suggereren maar de kiezer eigenlijk blokkeren en waar men speelt met metaforen waardoor er acher de schermen een bekende metafoor opdoemt wardoor er soms een vijandbeeld wordt opgewekt.
Volksmenners doen dat welbewust maar wellicht nog niet zo effectief als een van hun voorgangers Adolf Hitler gesteund door het communicatie-genie Joseph Goebbels .
Naast de Islam zijn de “oude” vijanden zoals Rusland en nu vooral ook China erg in trek.
Het is de grote vraag of dat allemaal nog klopt zeker omdat ook de Nederlandse Staat onder aanvoering van onze eigen grote Roerganger veel voelt voor de Big Brother-aanpak natuurlijk in een Schapenvacht verpakt (Big Mother?).
2. De Overheid als Ondernemer.
2.1 Ondernemen
De economie bevat de stappen Ontwerp, Produceer, Gebruik en Verbeter.
Rondom het Kruis vindt er Business Development plaats waarbij er Diensten (handmatig of virtueel) en of goederen (fysiek) aan de Consument worden geleverd.
Innovatie vindt plaats op basis van “klachten” en Vragen om een Verbetering (“reflect”) die worden omgezet in een Idee of wens.
De belangrijkste oorzaak van Innovatie is het maken en Delen van de oplossing van Fouten die in het engels Expectation Failures worden genoemd.
Als men heeft geleerd van het falen van zichzelf of anderen heeft men Ervaring.
Daardoor herhalen fouten zich eindeloos en wordt de oorzaak vaak gezocht in het Falen van de Ervaring.
Fouten worden gezien als een persoonlijke Afgang en
Kennis wordt gezien als een Stroom van woorden die Betekenis bevatten en door een Buis, een Conduit , door een Zender wordt aangeleverd aan de Ontvanger die de kennis-pakketjes openmaakt en netjes verwerkt. Wie de inhoud niet Snapt (“knippen met de vingers bij een AHA-belevenis) is Dom (doof, wil niet luisteren).
Echte kennis is eigenlijk een combinatie van beelden en moet dus eigenlijk voorstelbaar zijn.
Wat je niet ziet geeft geen inzicht en wordt vaak gecompenseerd door in het geheugen opgeslagen woorden-stromen.
Mensen die iets niet snappen en het toch weten zijn erg goed in het onthouden van zinsconstructies die aan elkaar worden geplakt.
Door de Dominantie van de Kennis loopt de maatschappij vaak vast en worden mislukkingen niet gezien als een mogelijkheid om van te leren maar als een normaliteit.
First Time Right is dan ook een uitzondering en veel bedrijven zoals de Bouw en de IT verdienen aan het Falen van het systeem.
2.2 Staatsbedrijven
In de loop der tijd heeft de overheid zich ook op de Markt begeven vgl. de PTT Oprichting 1928) waar later bijv. ook KPN, de Postgiro en de Post uit zijn voortgekomen.
Andere voorbeelden zijn de spoorwegen (semi-staat)en de Electriciteits-sector waarbij de transportnetwerken zijn afgesplitst net als bij de Spoorwegen.
De overheid als ondernemer mag geen voordeel hebben van haar rol als wetgever en uitvoerder van de wet.
Daarom moeten bijv. de kosten worden doorgerekend en werkzaamheden openbaar worden aanbesteed.
Toch komt het vaak voor (bijv. bij Universiteiten) dat de overheid voordelen geeft aan externe partijen terwijl er geen sprake is van openbare aanbesteding.
Daarom zou het goed zijn als de Overheid als Rechtststaat werd opgeheven zodat alles wat bedrijfsmatig kan plaatsvinden ook alszodanig plaatsvindt.
2.3 Overheid
In dit model is de Overheid een Specialisatie van Unity in PoC, Blauw (Thinking bij Jung, Regels) met een eigen Centrum (Algemene Zaken, de plek van de MP) wat het Geheel in de gaten moet houden (“Bewustzijn“) en dus niet Leiding geeft. maar er voor zordraagt dat alle perspectieven an de beurt komen
De wereldbeelden zijn makkelijk te plakken op de ministeries met als kenmerk dat Sociale Zaken zich ook sociaal moet gedragen in het geheel. Duidelijk zal zijn dat de Ministeries weer kunnen worden gespecialseerd etc. etc.
In dit plaatje zijn de z.g. Sociale Netwerken aangegeven die aan iedere persoonlijkheid een passende groep opleveren waarin men zijn gelijk kan vinden.
UIt dit plaatje blijkt dat er twee elkaar compenserende Cycli in de Maatschappij zijn n.l. de Producerende en de Consumerende cyclus die via de Sociale kant (groen, maat, het Hart) . naar elkaar kunnen overspringen.
De overheid produceert Wetten die worden Gehandhaafd.
Handhaven kan worden gezien als een Product dat via de verbetercyclus (klacht, change) zou moeten zou kunnen worden aangepast.
Duidelijk mag zijn dat in onze Representatieve stelsel de Overheid ver van de burger is georganiseerd en zich als een “Baas” (Manager Producent) opstelt.
Bahktin een beroemde Russische filosoof die was opgesloten in de Goelag Archipel van Stalin heeft erg veel “onderzoek” (“bespiegelen”) gedaan naar Dialogen noemt dit de “Magistral Dialoque”. De burgers worden als kinderen behandeld door een Strenge Vader die alles weet.
Naast de Wetenschap en het Onderwijs kunnen de Beveiliging (vs Politie en Leger) en de Wegen, die bijv. in een land als Frankrijk in particuliere handen zijn, worden geprivatiseerd waarbij het nog de vraag is of hier sprake moet zijn van maximalisatie in de Winst.
Die kan ook naar andere maatschappelijke functies (zoals banken) worden overgedragen.
In dit kader is interessant om is te kijken naar de perode rond 1920 (het InterBellum) waarin erg veel Cooperatieve functies werden opgericht i.h.a. voor de Arbeiders, die nu weer via slimme trucken in Particuliere handen zijn terecht gekomen.
Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de Triodos-bank opgericht door volgelingen van Rudolf Steiner die nu weer een “mormale” investmentbank is geworden.
In een Participerende Democratie (PD) hebben de politici het niet voor het zeggen ook al spelen ze natuurlijk wel een rol. net als alle andere 12 (+1= 13) rollen.
3. Over Consensus: Wat hebben mensen gemeen?
Het verband met PoC en andere 4-modellen (bijv. Enneagram, Big Five) zit hier in het feit dat ieder Beroep een Combinatie is van Twee PoV getrokken uit Vier eenheden.
((4 over 2)=12) / 2)=6 waarbij Heen en Weer (<->) hetzelfde zijn. Ondernemen wordt bijv. Enterprising genoemd in de Holland-typologie.
Het is soms erg Moeilijk om een Meerderheid in het Parlement te vinden voor een Programma van Eisen om Veranderingen in gang te zetten.
Laat staan wat het betekent als alle 17.28 miljoen bewonders van Nederland het in een Participerende democratie eens moeten worden.
Toch valt het mee als er wordt beseft dat er maar een paar (Vier) soorten mensen zijn die kunnen worden verdeeld in 12 Duale soorten die allenmaal weer 2-combinaties zijn van de vier basissoorten.
Het betekent dat vele mensen iets Gemeen hebben alleen dat niet beseffen omdat dat in het Onderwijs en de Opvoeding niet aan de orde is geweest.
Het enige duidelijke verschil, dat tussen man en vrouw is niet bepalend voor de persoonlijkheid.
Politici hebben iets gemeen met INgenieurs/Wetenschappers(Regels) en met Verkopers en Verbeteraars (Waarden) en die overeenkomsten komen ook terug in Politieke stromingen.
Waarom wordt men het dan zo moeilijk eens? Dat komt omdat ongelijksoortige mensen de anderen niet begrijpen en dat komt omdat ze andere woorden gebruiken voor het zelfde en gelijk krijgen vaak over verwoording gaat maar niet over resultaat (Doel).
.
4. Veiligheid
4.1 Maslow Rechten en Ongelukken
Veiligheid is een onderdeel van de Pyramide van Maslow. De vier onderdelen corresponderen met PoC wat betekent dat de Pyramide eigenliijk een cyclus is die overeenkomt met de levenscyclus.
Een incident (Ongeluk) kan vier soorten ongeluk/schade opleveren die (natuurlijk) passen op PoC. 4.2 Eisico-Analyse en Bowtie
Dezelfde aanpak en het zelfde model is terug te vinden in Bowtie.
In het algemeen vinden bedrijven en natuurlijk ook de overheid het teveel werk om een Risico-analyse uit te voeren voordat men met een project begint of voor de introductie en de noodzakelijke acties te ondernemen. Die worden als duur ervaren en er is geen tijd meer om de introductie uit te stellen.
Als de calamiteit heeft plaatsgevonden kan men een dergelijke abalyse ook na het ongeluk uitvoeren en de maatregelen treffen om het ongeluk te Voorkomen.
Het bijzondere is dat men waarschijnlijk op basis van een oud geloof (een paradigma) gelooft dat regels een ongeluk voorkomen of dat ingewikkelde contructies zoals een verkeers viaduct dat doen behalve als men in een ander land is waar men links rijdt niet op de hoogte is van de meta-regels, de regels die de regels besturen.
Vaak zijn die regels impliciet en maken ze deel uit van de Cultuur waarin men is opgegrpoeid net als de vis niet weet wat water is.
Een voorbeeld van een meta-regelsysteem is een Grondwet.
Het is zeker dat regels niet worden gevolgd behalve als ze evident zijn voor ieder mens.
4.3 Geweld en Misdaad
In Amerika is dat door het tweede Amendment op de Grondwet in ieder geval niet het geval. Hier mogen de burgers geweld gebruiken. In Nerderland was dat het geval tot 1936 toen de plaatselijke schutters(weer-)korpsen formeel werden opgeheven.
Particuliere beveiligingsbedrijven en recherchebureaus behoeven goedkeuring van de staat. Zij vallen onder de intussen sterk ingekrompen Wet op de weerkorpsen uit 1936 en onder de nieuwe Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus van 1997.Inmiddels mogen reders hun eigen schepen met geweld verdedigen in verband met de toename van kapers..
Er zijn op de wereld erg veel “landen” (“geografisch afgebakende eenheden”?) die het concept van de rechtsstaat gebaseerd op het idee van Max Weber niet hebben.
In zo’n geval kun je terug vallen op Antropologische” concepten zoals tribe waardoor de eerder al gememoreerde Alan Fiske en daarmee PoC weer aan de beurt zijn.
Alan Fiske komt samen met Tage Rai in het boek Virtuous Violence tot de conclusie dat geweld vrijwel altijd is gebaseerd op moaraliteit wat erg zichtbaar is bij de Amerikaanse Christenen maar ook bij de Kruistochten en de “kerstening” van de Azteken met grof geweld. Hierbij stapt men met groot genak over de eigen “door God gegeven” normen heen die geweld verbieden (“Gij zult niet doden“).
Volgens Fiske faciliteert een moraliteit het geweld dat nodig is om een sociale relatie te herstellen die past bij het relatietype dat past bij de samenleving (cultuur) waarin men leeft .
Het streven naar Eenheid schept de condities om een in-groep te faciliteren. Hierarchie bevordert de ordening in een groep Gelijkheid genereert geleike kansen en Proportie schept de goede verhoudingen.
De “blauwe” Authority Ranking” samenleving is extreem Gewelddadig ook bij bijv. het Opvoeden van kinderen maar ook bij het afstraffen van afwiijkingen van de norm.
Hierbij is het bijzonder dat men niet geloofd dat een verbod meestal omgekeerd gedrag oproept en dat dus veel misdadigheid loont omdat het verbod schaarste en nieuwsgierigheid oproept wat bij Verslavende stoffen of gedragingen groot Psyschisch en Lichamelijk Leed veroorzaakt.
4.4 Oorlog en Vrede
Diplomatie is bedoeld om oorlog te voorkomen.
5. Over Geld en Banken
5.1 Geschiedenis en Toekomst Bankwezen
De banken bestonden al in het oude Babylonie. Hier fungeerden ze als bewaarplaats van voedselvoorraden die m.b.v. een slimme streepjes code (“spijkerschrift“) geadministreerd werden die later via Klanken Lletters werden. De banken fungeerden toen ook als archief.
Inmiddels zijn de voedselvoorraden, geldvoorraden geworden, zijn de vele banken gekoppeld aan een Centrale Bank is de Centrale Bank weer een stap “gestegen” tot Europese bank (net als bijv. de FED in de VS) en is er zelfs een Wereldbank. Ondertussen is de goudvoorraad, afgebeeld op papier en is het papier gedigitaliseerd en is de voorraad een database geworden.
Hier is sprake van een toenemende abstractie verbonden met een bijbehorende conceptualisatie die Albert Borgmann heeft samengevat in zijn Device-paradigm.
Ondertussen verdwijnt de realiteit achter een scherm en wordt de afstand tussen handelen en actie onoverbrugbaar met ls gevolg dat een militair aan ziin keukentafel een drown kan besturen en netal als in een computerspel mensen doden die eigenlijk echt zijn.
De oospronkelijk taak van de bank in de samenleving was het in balans houden van de sameneleving.
In 1881 werd de RijkspostSpaarbank opgericht in het kader van het “verheffen” van Arbeidersklasse. De RPS werd in 1997 samengevoegd met de Postgiro. De Postgiro is een Betalingssysteem.
Rond het eind van de 19de eeuw ontstonden vele cooperaties die een gevolg waren van de naar Engeland overgeslagen Franse Revolutie die doorssloeg naar Rusland en daar werd omgezet in het Communisme, de grote Angst van de Bestuurders in Nederland. De revolutie eindigde “gelukkig” met de mislukte Machtsovername van Pieter Jelles Troelstra.
De Cooperatie (Nu Community) werd in die tijd gezien als de ideale “Broedplaats” van Kapitalisten. “De socialistische en collectivistische theorieën wijzen wij beslist af, omdat wij met hart en ziel gehecht zijn aan de beginselen van vrijheid en van individuele eigendom, die men zo bewonderenswaardig verenigd vindt in onze coöperatieve verenigingen van elke aard”.
Naast de banken voor Consumenten waren er al heel lang Handelsbanken voor Producenten en vooral Handelaren, de Intermediair tussen beiden. De ABN en de AMRO waren voorbeelden van dergelijke Handelsbanken die beschikten over een enorm wereldwijd netwerk dat net als de ambasades de Ondernemers verder hielp.
5.2. De Bank als Ondersteunings-Systeem
6. Plato’s Staat en de Ontwikkeling van de Ziel
In de video wordt uitgelegd dat Socrates het van groot belang vindt dat de mens zich ontwikkeld waarbij hij het beeld van de twee paarden gebruikt waarbij het ene paard gestuurd moet worden (de passies) en het andere paard (het bewustzijn zijn weg vind.
Als de mens zichzelf kent ontstaat er vanzelf een participerende samenleving.
7. Conclusie
Deze blog maakt deel uit van lange keten waarin van alles is uitgezocht mbt de Nederlandse Rechtstaat.
Soms zijn onderdeeltjes (bijv. de toespraak over De Staat als Ecologie) herhaalt omdat ze mooi pasten.
In deze blog is het onderwerp Representatie verlaten omdat ik nu van uitgaat dat men wel inziet dat dit een Onhaalbare kaart is waardoor het systeem zich leent voor misbruik wat nu steeds duidelijker wordt.
De dragers van de Combinatie Regels vs Samenwerken, de Politici, hebben zich zoals het eigenlijk hoort, voor hun “Peergroup” opgesteld en kunnen doen wat ze willen omdat alles in het Parlement wordt gelegitimeerd.
De oplossing is erg simpel n.l. koppel de mensen zoals ze aan elkaar passen en er ontstaat vanzelf een gemeenschap die mbv de oude regels van de kerkgemeenschappen (hier de Quakers) worden bestuurd waardoor de Inspiratie van de Heilige Geest nederdaalt.
Uit deze structuur is in Nederland de Sociocratie ontstaan die zich mbv de Cybernetica heeft vertaald in Regelkringen gestuurd m.b.v. het Consent-principe.
De Cybernetica is inmiddels drie keer aangepast tot de z.g. Third Order en is daarna opgegaan in de Complexiteits-wetenschap die als Uitgangspunt heeft gegolden voor mijn ontwerp van de toekomstige rechtsstaat.