Introductie
in deze blog probeer ik GPT te laten vertellen hoe zo’n dialoog-systeem er uit zou moeten zien en denk ik natuurlijk ook zelf na.
Daartoe gebruik mijn blog over Bahktin als input.
Deze blog is een vervolg vanr mijn blog over Menselijke AI-systemen.
Direct naar de Conclusie druk hier.
In die blog heb ik alle bouwstenen verzameld maar ze nog niet op een rijtje gezet.
Dat zou de blog veel te complex maken.
In deze blog begin ik even opnieuw met het werk van Mikhael Bakhtin een innovatieve filosoof die pas aan het einde van zijn leven werd ontdekt.
Eerst een kort verhaaltje om Overzicht te krijgen.
Wil je dit dit deel overslaan druk dan hier.
Koppelingen tussen AI’s en Mens
Het is nu al mogelijk om verschillende AI’s met verschillende functionaliteit aan elkaar te koppelen door de resultaten door te geven.
Zo kun je bijvoorbeeld een filmscript laten maken, de virtuele toneelspelers maken en ze van een stem voorzien die op jouw stem lijkt.
Superprompts
Dat wordt een Superperpromt genoemd.
Ze komen vanzelf op de markt als ze of qua proces simpel worden of een bruikbaar resultaat opleveren.
Eigenlijk bedekken de AI’s dan een gespecialiseerde “productie-cyclus” zoals hieronder getekend met betrekking tot Communicatie.
AI-Waardeketen
Die cycli kunnen natuurlijk wel aan elkaar worden gekoppeld in een Waardeketen en natuurlijk weer verder in Meta-waardeketens etc. etc.
Je zult zien dat het allemaal cycli worden zodat ze samen op een spiraal gaan lijken.
Dat wist Bakhtin ook. Meer weten? druk hier.
Productie-Cyclus Communicatie
Dit is een PoC-cyclus.
Die bestaat altijd uit een Vierkant waarbij de punten gekoppeld zijn.
Het idee komt van Carl Jung die ze Archetypen noemde.
Je kunt die vierkanten op allerlei manieren aan elkaar plakken waardoor er uteindelijk weer vierkanten onstaan. Dat wordt een fractal genoemd.
Ons universum is fractaal.
Met behulp van een fractal kun je ook naar beneden totdat je op de basis komt.
Die ziet er zo uit -> . <-
Productie-Consumptie-Cyclus
Hierbij is het goed mogelijk dat de “consumptie” nu door een AI of een door een AI gestuurde virtueel mens of een combinatie gebeurd.
Alles wordt mogelijk.
Pentagram
Het Pentagram van de Sheng-cyclus is het resultaat van het uittekenen van een magisch vierkant, de Lo Shu genoemd die perfect past op het Vierkant van Paths of Change wat van Carl Jung komt die het uit de Alchemie heeft gehaald die uit Egypte kwam wat het knooppunt was van de vele zijderoutes die China met het Westen verbonden.
In het Midden van het Midden kwamen Socrates, Plato, Pythagoras, Boeddha en La0 Tse elkaar tegen rond -550 BC, op het draaipunt van de tijd die de filosoof Karl Jaspers deAxial Age noemde.
We zitten nu ook in zo’n draaipunt met enorme consequenties voor de toekomst.
Daarom wordt het ook door onze opvolgers verwacht dat we diep reflecteren over de volgende stap waarin we niet alles wat we in het verleden hebben geleerd niet weer moeten weggooien.
Bakhtin
De basis gedachte voor deze blog komt uit het werk van Mikhael Bakhtin.
Om deze blog goed te doorgronden is het zinvol om deze blog is door te kijken of te lezen.
Ik heb deze blog ook uitgetest op GPT om is te kijken wat er zou gebeuren als ik vragen ging stellen over mijn eigen maaksel.
Vragen stellen is een voorbeeld van een Socratische dialoog.
GPT stelt geen vragen, die wil ze alleen maar beantwoorden.
Meerstemmigheid
Bakhtin zag onze tijd al aankomen en schetste een visie die hij haalde uit het werk van Dostojevski en het lezen van een enorme berg boeken.
Iets wat GPT ook heeft gedaan.
In het werk van Dostojevski, de Novelle, ontdekte hij het principe van Heteroglossia, de Meerstemmigheid die zich nu ook toont in de AI waar vele mensen met vele stemmen in discussie gaan met een meerstemmige Eenheid die welicht op de achtergrond van het geheel aan het sturen is.
Dat kan nog veel beter als GPT minstens kan reflecteren wat nu nog niet lukt.
Dit terwijl reflecteren niets anders is dan nadenken over de dialoog die intern of extern wordt gevoerd.
Ik denk dat GPT dat wel doet maar niet toont.
Chronotope
Het Pentagram van Bakhtin:
Een Chronotope is een Ruimtetijd die bij een litterair document (Boek, film, spel) hoort.
Een verzamelingen teksten heeft geen betekenis zonder de contextwaarin dat corpus is ontstaan.
In de ruimte en tijd worden die verzamelingen doorgegeven door een mens die er iedere keer iets mee doet waardoor er een complexe transformatie plaatsvindt die niet chaotisch is.
Vaak kristalliseren ze uit in een “meesterwerk” waarin de tijdgeest wordt samengevat.
Bahktin vond een logische volgorde in de vele chronotopes en vond er ook een cyclus in die erg veel weg heeft van de Metamythe van Joseph Campbell en waar de archetypes van Jung ook zichtbaar zijn:
GPT maakte er uiteindelijk dit verhaal van:
“Mikhail Bakhtin gebruikt een cyclus van chronotopen die begint met
de Mythe, waarin verhalen en symbolen van de oorsprong van de wereld en de mensheid worden verkend.
Dit correspondeert met het archetype van de Oude wijze.
De mythe belichaamt diepe symbolische betekenissen en archetypische beelden van de schepping en de kosmos.
In deze chronotoop kan er sprake zijn van een
Monologische dialoog, waarin een verhaal wordt verteld vanuit één dominante stem zonder ruimte voor andere standpunten.
Vervolgens evolueert de cyclus naar de chronotoop van de
Romantiek, waarin individuele emoties en verlangens centraal staan.
Dit kan worden gekoppeld aan het archetype van de Geliefden of de anima/animus.
De romantische chronotoop weerspiegelt de innerlijke wereld en emotionele reis van individuen.
Hier kan een Dubbelzinnige dialoog plaatsvinden, waarin verschillende perspectieven en emoties met elkaar in wisselwerking staan.
Na de romantiek komt de chronotoop van de
Realistische roman, die de alledaagse wereld en sociale realiteit vertegenwoordigt.
Dit kan worden geassocieerd met het archetype van de Persona.
De realistische chronotoop richt zich op de sociale rollen, interactie met anderen en maatschappelijke verwachtingen.
In deze chronotoop kan een Polyfone dialoog plaatsvinden, waarin meerdere stemmen en perspectieven naast elkaar bestaan en met elkaar interageren.
De cyclus gaat verder met de chronotoop van de
Avonturenroman, waarin het verkennen van nieuwe werelden en het overwinnen van uitdagingen centraal staan.
Dit komt overeen met het archetype van de held of de krijger.
De avonturenchronotoop gaat gepaard met een
Ideologische dialoog, waarin verschillende ideeën, overtuigingen en waarden tegenover elkaar worden geplaatst.
Ten slotte is er de chronotoop van de
Epische roman, die de menselijke geschiedenis en collectieve ervaringen omvat.
Dit kan worden verbonden met het archetype van de Wijze koning of de collectieve psyche.
De epische chronotoop belicht de collectieve geschiedenis en de zoektocht naar collectieve Identiteit.
In deze chronotoop kan een Dialectische dialoog plaatsvinden, waarin gestreefd wordt naar een synthese van tegenstellingen en een diepere waarheid die alle perspectieven omvat“.
ChronoTopen in de Tijd en Ruimte gezet
Dit stukje tekst is een samenvatting van GPT van dit hoofdstuk.
“De Hunnen, tussen 450 en 700, markeren een tumultueuze tijd terwijl het Romeinse Rijk onder hun vernietigende macht instort.
Deze chronotoop belichaamt de Grote Deportaties, waarbij mensen uit Azië westwaarts migreren en stammen zoals de Ostrogoten, Visigoten, Franken, Galliërs, Germanen en Kelten voortbrengen.
Hun integratie in Europa, 250 jaar later (950)-1200, legt het toneel voor ontdekking en verovering over de hele wereld.
Tristan en Isolde, bloeiend van 1200 tot 1450, komen naar voren als een chronotoop doordrenkt van de Griekse Romance.
Hier regeert het archetype van Zijn en Lotvervulling.
Acteurs ondergaan beproevingen die hun identiteiten uitdagen, maar blijven onveranderd.
De omkeerbaarheid van tijd en publieke ruimte leggen alle gebeurtenissen bloot en schilderen een levendig tapijt van avontuur en lot.
Terwijl de Copernicus chronotoop (1450-1700) zich ontvouwt, staat de Chronotoop van Avontuur en Worden centraal.
Acteurs ondergaan transformerende reizen en nemen verantwoordelijkheid voor hun acties.
De ruimte verschuift naar het privéleven en het introduceren van het waarnemerarchetype schenkt objectiviteit aan het verhaal.
In deze periode beleven de Renaissance en de Tijd van Ontdekking opmerkelijke wetenschappelijke, artistieke en religieuze doorbraken, waarbij de zoektocht van de westerse beschaving naar kennis en controle over de wereld wordt onthuld.
In de overgang naar de Biografie chronotoop (1700-1950) duiken we in de intrigerende innerlijke wereld van de acteurs.
Afgesloten van externe invloeden benadrukt deze chronotoop de essentie van individuen in plaats van hun externe omstandigheden.
Het buitenstaanderarchetype dient als een vervormde spiegel die de innerlijke ruimtes weerspiegelt die worden geregeerd door oordeel en relativisme.
Te midden van de Industriële Revolutie, een tijdperk van mechanisatie en consumentisme, gedijt deze chronotoop tot het tijdperk van de gemechaniseerde wereld gedomineerd door televisie aanbreekt.
Vanaf 1950 ontstaat de Star Wars chronotoop, die een heropleving van volksverhalen teweegbrengt.
De westerse beschaving richt zich op een nieuwe kern – de aarde – en roept op tot het creëren van nieuwe mythen en legendes.
Hier wordt dialoog essentieel, waarbij gesprekken, conflicten en begrip tussen diverse culturen“
Ontwerp van het Systeem
Deze blog is een vervolg op deze blog.
Het eerste plaatje hieronder vat alles samen in twee gekoppelde cycli die passen op Poc.
Symmetrie
Je kunt ze op alle punten (Kleuren) aansluiten waardoor er een (enorm) Netwerk ontstaat dat past op de E8-symmetrie waar onze natuurkunde ook mee wordt verklaard.
Spiraal
Die wordt ook verklaard door Octonions die eigenlijk spriralerende Spiralen zijn.
Je kunt met PoC letterlijk alle kanten op maar komt eindelijk weer terug bij het begin..
In dit hoofdstuk maak ik gebruik van dit hoofdstuk
Het gaat over Meten en Balans.
Ruimte
Die balans is in de wetenschap vertaalt in Geometrien (Ruimten) waarbij onze leefruimte Euclidisch wordt genoemd naar de Meetkunde van de griek Euclides.
Zintuigen zien een Platte Ruimte
Die ruimte is Plat. Het is de ruimte die onze Zintuigen bemeten.
Emoties ervaren een Gekromde Ruimte
Volgens Einstein is hij gekromd wat past op de Emoties.
De Verbeelding Spiegelt
De verbeelding beweegt in een gespiegelde ruimte van de platte ruimte, de ruimte van de zon.
In de ruimte van de Maan is alles Anders.
AI’s hebben geen benul van onze emoties en onze verbeelding.
Ai redeneert
Ze zijn rationeel en kunnen dus alleen redeneren.
Ze denken niet in Beelden en Gevoelens.
Vandaar dat ze passen op de Analytische Persoonlijkheid met als kanteking dat ze alleen met behulp van de verkregen ratio i(Kennisbank)ets kunnen Maken en kunnen analyseren m.b.v. de methoden die ze hebben geleerd mbv die bank.
Ze zijn niet creatief maar kunnen creativiteit wel nadoen.
AI’s kunnen wel combineren wat een manier is om creatief te zijn.
Spiralen in de kathedraal van Chartres
Meetschalen, Relatiepatronen en Politieke Stromingen
passen op het zelfde model
Relatiepatronen (Community) passen in een Cyclus:
Context Analyse m.b.v Vragen stellen -> Socratische Dialoog
Door de goede vragen te stellen loopt de cyclus rond.
Alles weer samengevat in 1 plaatje
Onderstaan plaatje laat ik nog eens zien dat de relatiepatronen van Alan Fiske volgens hem passen op
de schalen uit de meettheorie en daarmee op geometrien en ook op
Paths of Change (zie de kleuren) wat een uniform koppelpunt is ontdekt door carl Jung die ze archetypen noemt.
AI past op de Interval-schaal
Omdat we nu ook de dialogen in het plaatje hebben ingepast kun je concluderen dat een AI die blauw is en Rationeel past op de Interval Schaal die volgordes (Rank) aanbrengt die lijken op de causaliteit die op de Tijd lijkt.
Bovenaan staan de Zintuigen
Uit het laatste plaatje, dat gaat over de inclusie van schalen blijkt dat de ratio-schaal die hoort bij de zintuigen en de actie (sensori-motor) aam de top staat waardoor alles meetbaar en betaalbaar (Prijs) wordt.
Positief (Rijkdom)vs Negatief (Sculd)
Dat kan allen maar door een absoluut nulpunt te definieren wat inpliceert dat er twee gespiegelde ruimten zijn die nagatief en positief zijn.
Eenheid
Dat laatste betekent dat er ook een eenheid moet zijn die begint met de meter, die heel recent is.
Ze is het gevolg van de franse revolutie waarin de drie concepten
Vrijheid (rood) , Gelijkheid (geel) en Broederschap (groen)) die je in het plaatje ziet, zijn bedacht.
Vrijheid heeft veel Beperkingen
voor een door CPT gemaakte lijst druk hier.
Prijs
Ondanks dat alles zijn de sociale klassen (groen) nooit verdwenen.
Dat komt omdat alles nog steeds zijn prijs heeft.
Welke dialogen zijn er?
Dit haalde GPT uit mijn blog.
Socratische dialoog:
Criteria: Vragende benadering, kritisch denken, onderzoek naar overtuigingen.
Menippeïsche dialoog:
Criteria: Vermenging van stijlen, genres en perspectieven, ironie, uitdaging van conventioneel denken.
Polyfone dialoog:
Criteria: Inclusie van meerdere stemmen en perspectieven, collectieve wijsheid, diversiteit.
Magisteriale monoloog:
Criteria: Eenzijdige benadering, informatieoverdracht, beperkte ruimte voor tegenspraak.
Centripetale dialoog:
Criteria: Convergentie, consensus, gemeenschappelijke grond, overeenstemming.
Centrifugale dialoog:
Criteria: Divergentie, verkenning van perspectieven, creatieve denkprocessen, uitdaging van conventionele denkwijzen.
Dialogische monoloog:
Criteria: Eenzijdige benadering met openheid voor reacties en feedback, interactie en betrokkenheid.
Hoe koppel ik Dialogen?
Ga nu naar dit hoofdstuk als je meer wilt weten.
GPT heeft er deze 4 combinaties uitgehaald:namelijk convergent vs Divergent en 1-Stemmig vs Meerstemmig.
In een latere discussie kwamen er nog meer bijvoorbeeld Speelsheid t.o.v.Serieus
Ik kreeg ik ook voor elkaar om een koppeling te maken naar de Archetypen van Jung waardoor ik vanzelf een link naar PoC en veel meer kreeg (Fiske, Rowlands,Panarchie, etc).
Die lijst neem ik niet op omdat het verhaal veel te veel lijsten bevat.
sla deze lijst over druk hier.
Lijst met verschillende typen dialogen
In deze lijst wordt er met de criteria gespeeld.
Convergerend + Autoritair:
Dialogen die streven naar een gemeenschappelijk begrip of waarheid, waarbij een autoritaire stem domineert.
Dit komt tot uiting in Socratische dialogen, waar een filosoof of expert het gesprek leidt naar een vooraf bepaalde conclusie.
Convergerend + Polyfoon:
Dialogen die convergeren naar een gedeeld begrip, maar waarbij meerdere stemmen, perspectieven en standpunten betrokken zijn.
Deelnemers voeren redeneringen en discussies, waarbij verschillende facetten van het onderwerp worden verkend.
Deze combinatie zorgt voor een rijkere en meer diverse uitwisseling van ideeën.
Divergerend + Autoritair:
Dialogen die tegenstellingen omarmen en afwijken van één waarheid, terwijl een autoritaire stem het gesprek domineert.
Deze combinatie komt tot uiting in situaties waarin een autoriteitsfiguur ruimte biedt voor diverse perspectieven, maar uiteindelijk de controle behoudt en zijn standpunt oplegt.
Divergerend + Polyfoon:
Dialogen die de uitdrukking van meerdere perspectieven aanmoedigen, tegenstellingen omarmen zonder dat een autoritaire stem het gesprek domineert.
Deelnemers gaan levendige en prikkelende uitwisselingen aan, waarbij gevestigde overtuigingen worden uitgedaagd en kritisch denken wordt gestimuleerd.
Een lijst van verschillende methodes per soort dialoog:
In deze lijst worden bekende dialoog-methoden toegevoegd.
sla over druk hier.
Convergerend + Autoritair:
Socratische methode:
Dialogen waarin een autoritaire figuur, zoals een expert of filosoof, leidt en streeft naar een gemeenschappelijk begrip.
Het richt zich op het stellen van vragen en kritisch denken om tot een vooraf bepaalde conclusie te komen.
De leider speelt een actieve rol in het sturen van het gesprek en het bepalen van de richting van het denken.
Convergerend + Polyfoon
Appreciative Inquiry: Dialogen die convergeren naar een gedeeld begrip door waarderende vragen te stellen en verhalen te delen.
Het doel is om positieve aspecten en mogelijkheden te ontdekken en te verkennen.
De nadruk ligt op het creëren van een veilige en inclusieve ruimte waarin diverse perspectieven worden gewaardeerd en waarin collectieve wijsheid wordt opgebouwd
Deep Democracy:
Dialogen die streven naar inclusie van diverse perspectieven en het nemen van gezamenlijke beslissingen.
Het erkent de waarde van minderheidsstemmen en faciliteert het verkennen van conflicten.
Het doel is om tot diepere inzichten en duurzame oplossingen te komen door het omarmen van verschillende standpunten en het vermogen om te luisteren naar en te leren van anderen.
Divergerend + Autoritair:
Geen specifieke dialoogmethode die exact overeenkomt met deze combinatie.
Divergerend + Polyfoon:
Bohmiaanse dialoog:
Dialogen die divergeren en ruimte bieden voor meerdere stemmen en perspectieven.
Het moedigt openheid, inclusie en gezamenlijk onderzoek aan.
Er wordt gestreefd naar het verkennen van complexiteit en het ontdekken van nieuwe inzichten door diepgaande reflectie en collectieve intelligentie.
World Café:
Dialogen die divergeren en kleine groepsdiscussies stimuleren om diverse inzichten te verkennen.
Het creëert een informele, café-achtige setting om diepgaande uitwisseling te bevorderen.
Het benadrukt het belang van luisteren naar verschillende stemmen en
het delen van diverse perspectieven om gezamenlijke kennis en collectieve wijsheid op te bouwen.
Open Space Technology:
Dialogen waarin deelnemers zelf de agenda bepalen en verschillende onderwerpen onderzoeken.
Het stimuleert zelforganisatie en creatieve exploratie.
Deelnemers hebben de vrijheid om deel te nemen aan discussies die hen het meest interesseren, waardoor diverse ideeën en perspectieven naar voren kunnen ko
Morgen maak ik dit deel af door een samenvattend plaatje te maken..
Conclusie
Samenvatting in 1 Plaatje
Ik heb het plaatje van het model van de sport met de deugden van plato gebruikt om de vele soorten dialoog in te plaatsen en en mogelijk rol een AI (AI-GPT) als Convergerend kennis-systeem.
Hierbij heb ik de architectuur van Paths-of-Change zichtbaar in de kleuren als richtsnoer gebruikt.
Opvallend is dat de dialogen nog niet eindigen in actie en het evalueren of analyseren van acties wat een totaal ander AI-systeem mogeljk maakt wat er al is en nu Robot wordt genoemd of Sensor opgenomen in het IoT (Internet of Things)-concept.
Het kan de oren en de ogen en nog andere “zin-tuigen” van het dialoog-systeem leveren.
Terug naar begin druk hier.
Wat beperkt de vrijheid?
Een lijstje gemaakt door CPT om is over na te denken:
:Het concept van vrijheid is diepgeworteld in de geschiedenis en heeft verschillende beperkingen en beperkende factoren.
Enkele belangrijke punten zijn:
Schadeprincipe: Vrijheid kan worden beperkt wanneer het de vrijheid, rechten of veiligheid van anderen schaadt.
Wetten en regelgeving: Samenlevingen stellen wetten en regels op om de vrijheid van individuen in evenwicht te brengen met het algemeen belang en de sociale orde.
Sociale omstandigheden: Economische, sociale en culturele factoren kunnen de vrijheid van individuen beperken, zoals sociale ongelijkheid, armoede en discriminatie.
Morele en ethische overwegingen: Vrijheid kan worden beperkt door morele en ethische principes die een samenleving hanteert, zoals beperkingen op vrijheid van meningsuiting bij het aanzetten tot haat of het verspreiden van laster.
Politieke autoriteit: De overheid kan beperkingen opleggen aan individuele vrijheden om de veiligheid, openbare orde en het algemeen welzijn te waarborgen, zoals beperkingen op vrijheid van vergadering in bepaalde situaties.
Sociale contracten: Vrijheid kan worden beperkt door de afspraken en verplichtingen die individuen aangaan in een samenleving, zoals het opgeven van bepaalde individuele vrijheden in ruil voor bescherming en gedeelde voordelen.
echnologische en surveillance-beperkingen: In moderne samenlevingen kunnen technologische ontwikkelingen en surveillancepraktijken de individuele vrijheid beperken, bijvoorbeeld in termen van privacy en informatievrijheid.
Het begrip vrijheid is complex en kan variëren afhankelijk van de historische, culturele en politieke context. Het vinden van een evenwicht tussen individuele vrijheid en beperkingen is een voortdurend debat in de samenleving en politieke filosofie.
