Deze blog gaat over de Ruimtelijke Ordening van Nederland en hoe we die ordening zouden moeten organiseren.
Hier speelt de Circulaire economie een grote rol.
Leeswijzer
druk hier.
Conclusie
druk hier.
Introductie
Nieuwste Rapport PBL
Deze blog gaat over het meest recente rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) Ruimtelijke Verkenning 2023.Snel naar het rapport druk hier.
Eigenlijk gaat het over burgerparticipatie op een gebied waar de ambtenarij gewend is om de grote keuzes te maken.
Die zijn bang voor anarchie terwijl grote groepen mensen heel makkelijk te sturen zijn met het gevaar dat er verkeerd wordt gestuurd.
Dat komt vooral omdat de Beleids-amtenaren soms over een enorme hoeveelheid Belastinggeld beschikken waardoor het ook Fors mis kan gaan zoals nog te zien is bij de door Nelie Kroes opgestarte miljarden kostende Betuweroute die nog steeds bij de Duitse grens eindigt.
BurgerParticipatie of BurgerInitiatief
De overheid geeft de burger de gelegenheid om zijn mening te geven.
Gesloten Beleidscyclus
Hierbij worden een aantal stappen in de Beleidscyclus voor de burger ontoegangkelijk gemaakt.
Die zijn voorbehouden aan de het Ambtelijk apparaat wat daarbij erg veel extra deskundigen kan inschakelen waardoor de burger op achterstand wordt gezet.
Complexiteit gaat Omhoog
Dat is nergens voor nodig want veel van die stappen gaan juist mis omdat men de Complexiteit enorm vergroot door in Abstractie Omhoog te gaan.
Hieronder een Context-model dat past op het PoC model en de standaard vragen bevat uit het vier oorzaken model van Aristoteles. Het gaat om het kiezen van het juiste gezichtspunt en schaal,
waarbij abstracties het beste m.b.v fractals (Zelf-Referentie) kunnen worden beschreven .
Het PoC-model is schaal-vrij en structuur-behoudend.
Uit alles blijkt dat het PBL en haar “Achterban” moeite heeft met het betrekken van de burger.
Scenario’s vergen veel Uitleg
Ten aanzien van de Ruimtelijke Ordening heeft het PBL nu gekozen voor het ontwikkelen van Scenario’s.
Het is de grote vraag of dit gaat helpen omdat de scenario’s erg veel uitleg nodig hebben.
De techniek is juist bedacht om de participanten in de ontwikkeling van de scenario’s te binden aan de uitkomst.
Daar waren de meeste burgers niet bij.
Samenwerkend Leren
heet in het Engels Collaborative Learning en is een aanpak die door mij is ontwikkeld samen met de ontwikkelaars van Cordys, een procesmanager die aan Opentext is verkocht.
Het gaat uit van de cyclus van Paths of Change in het midden die in drie contexten Fysiek, Mentaal en Sociaal (Cultureel) opereert waarbij men Leert van de Fouten (“failure”) van anderen. Voor meer info druk hier.
Paths of Change is ontwikkeld door Will McWhinney in 1997 toen hoogleraar aan de UCLA in Los Agelos.
Ik heb tot zijn overlijden meegewerkt aan deel twee Grammars of Ebgagement.
Paths of Change Cyclus
Model van een Stad
In het kader van het ontwerp van de eerste Smart City is een PoC model gemaakt waarin Den Haag herkenbaar is.
PoC is een fractaal model wat betekent dat je in ieder hokje hetzelfde model weer kunt herhalen vaak met andere namen.
Welvaart
In deze video zie je heel duidelijk dat je centra hoe groot of klein ze zijn kunt beschrijven via een “aantrekkings/afstotings model (vgl Magnetisme, Strange Attractor)).
Panarchie cyclus
Panarchie beschrijft de cyclus een Ecologie en is gebaseerd op de Complexiteits-theorie.
Het model is breed getest en beschrijft ook de ontwikkeling van een mens of een organisatie
Ik heb het model ook geprojecteerd op Paths of Change.
Schalen
`een ecologie maakt vaak deel uit of omvat een andere ecologie (vgl Stad en Land). In het algemeen heeft de cyclus een hogere of lagere frequentie (Large and Slow) (Small and Fast).
De vier fasen zijn in Panarcy getypeerd met gebeutenissen die een specifieke “draai” in het systeem beschrijven. Het zijn de uitersten van het systeem en daarmee zijn ze ook de “uitersten” van de mens die te vinden zijn in de Psychiatrie.
Revolt en Remember
Revolutie heet Revolt en betekent hetzelfde terwijl Remember hier vertaalt in Opslaan: “Remember is the second potential pathway within a panarchy.
When a scale enters the omega phase and collapses, instead of a revolt,
the renewal phase of the scale organizes according to the structure and processes of the larger and slower scale above it (Holling et al. 2002).
The higher scale retains institutional memory of the previous structures and processes,
and the lower scale uses that memory to create a similar system to what existed at that same scale in the past”
Circulaire Economie
is een voorbeeld van een panarchie-cyclus waarbij er delen geregeld worden met de nadruk op het voorkomen van verspillimg.
Om dit te realiseren moeten we een PoC-traject starten met het idee van hergebruik als beginpunt.
PoC en de Seizoenen
Het model van de seizoenen wordt al heel lang als refeentiekader gebruikt voor Autonome veranderprocessen.
Ze zijn autonoom omdat de “Rotaties” in het systeem passen en de economie nog steeds beinvloeden behalve op de plekken waar men zich van iedere vorm van “interactie” heeft ontrokken zoals de Chemische Industrie die ook nooit heeft nagedacht over het voorkomen van verspilling.
Korte Samenvatting Scenario’s
Dit onderdeel bevat een korte samenvatting van het rapport overslaan? druk hier.
Het rapport maakt gebruik van vier Scenario’s.
De Scenario’s heten
“Mondiaal Ondernemend,
“Snelle Wereld,
“Groen Land” en
Regionaal Geworteld“)
De eerste twee zijn “Ondernemend” met meer of minder invloed van de Grote Industrieele Bedrijven en de High Tech.
In de andere twee is er meer invloed van “Duurzame” of “Kleine” bedrijven.
In de scenario’s wordt de factor Maatschappij getypeerd als:
Prestatiegericht,
Leefstijlgroep-georienteerd,
Waarde-gericht en
Zorgende Gemeenschappen.
Onderlaag Grond en Water
Uiteindelijk worden de scenario’s omgezet in Ruimtelijke patronen die op de ondergrond worden geprojecteerd die bestaat uit waterlopen en grond die weer verschillende kenmerken heeft (Zand, Veen, Klei,..) warbij de veengrond afhankelijk van het waterpeil zakt.
De waterlopen eindigen uiteindelijk in de Noordzee die via de kwel het grondwater bereikt waardoor de grond zijn vruchtbaarheid verliest.
De Noordzee is de laatste tijd getransformeerd in een Industrieel gebied waar de natuur geen rol meer speelt.
Scenario’s in het PoC-model geplaatst
In het plaatje hieronder zijn de scenario’s in een PoC-model geplaatst waarbij de hokjes gevuld zijn met concepten met de kleur van het Perspectief.
Door te beginnen met een “hoofdmodel met vier perspectieven ontstaan er 16 hokjes die passen op de zestien hokjes die bij de vier scenario’s staan.
De vier hoofdvakken zijn met Pijlen verbonden waardoor een “Lerende” Cyclus ontstaat die hier met de klok-meedraait maar op vele andere manieren rond kan lopen.
Een erg mooi cyclus model is de Mobius-ring die lijkt op het cijfer 8.
Leren van de Fouten van Anderen
In 1998 werd ik door de toenmalige minster van Onderwijs Hermans gevraagd on een onderzoek te doen naar de toekomst van het Nederlandse onderwijssysteem.
Ik maakte toen gebruik van het SECI-model van Nonaka. en Tacheichi.
Kennis Spiraal
Nonaka heeft zich vooral beziggehouden met de overgang van Kennis (Explicit Knowledge) naar Ervaring (Tacit Knowledge) en andersom.
Ik was net daarvoor via Arthur Andersen in contact gekomen metRoger Schank de oprichter van het Institute for te Learning Sciences in Chicago.
Roger Schank ontdekte dat leren plaatsvindt als er sprake is van een z.g. Expectation Failure die wij vaak een “Fout” noemen.
De fouten zitten in de expertise ingebakken en kunnen worden ondekt door experts te interviewen.
Deze techniek heb ik vaak en met succes toegepast maar is nooit tot Nederland doorgedrongen.
Ecologie
De Adaptive Cycle is “ontdekt” door Buzz Holling die hem Panarchie noemde een combinatie van Pan en Anarchie.
Dat komt omdat een ecologie niet wordt geregeld door mensen.
Het blijkt dat “menselijke” structuren zoals een Stad Land of regio erg veel weg hebben van een ecologie.
Korte Samenvatting per Scenario
Het rapport is enorm uitgebreid en bevat heel veel “bespiegelingen”.
Om een beeld te krijgen heb ik een heel kein deel van de tekst over de scenario’s gecopieerd.
Voor mij is het overduidelijk dat Momdiaal Ondernemend het “Liberale” “hoofdscenario is, dat het snelle scenario “Trendy” (D66?) is en dat de laatste twee senario’s contrast bieden en vooral passen bij de sociaal-democratische kiezers (Groenlinks, etc) en de sterk betrokken milieuactivisten (PvdD).
1: Mondiaal ondernemend
Ruimtelijke patronen
De Randstad is getransformeerd tot de Middenstad die is omringd door een “rustige” ring Kransland, die loopt rtot in het noorden, oosten en zuiden van Nederland.
Stad en regio
Sterke concentratie in de Middenstad (uitgebreide Randstad);
Grote sociaal-economische verschillen tussen en binnen regio’s.
Agrarische hoofdstructuur op vruchtbare gronden is hoogproductief.
Greenports en intensieve veehouderij in agro-industriële clusters.
Het Natuurnetwerk Nederland is aangelegd.
Natuur is gescheiden van landbouw, met uitzondering van smalle bufferstroken (500 à 1.000 meter) rond beschermde natuurgebieden.
Grootschalige inzet van IJsselmeerwater voor de drinkwaterwinning.
2: Snelle wereld
Ruimtelijke patronen
De digitale ruimte is belangrijker dan de fysieke ruimte. Locaties doen er minder toe, wat tot spreiding leidt. Dit levert fysiek een lappendeken op.
Stad en regio
Locatie verliest betekenis. Veel spreiding. Voorkeur voor goedkope locaties.
Landelijk gebied
Grondgebonden landbouw is hoogtechnologisch en hoogproductief. Koppeling van glastuinbouw met energieclusters en intensieve veehouderij met voedingsmiddelenindustrie (in verband met reststromen). De greenports zijn uitgebreid. Het Natuurnetwerk Nederland is aangelegd. S
3: Groen Land
Ruimtelijke patronen
Openbaarvervoernetwerken, energienetwerken en netwerken voor lopen en fietsen vormen ‘kralensnoeren’: de bebouwing is geconcentreerd rond knooppunten van infrastructuur.
Stad en regio
Optimale benutting van bestaande (middelgrote) steden, relatief evenwichtig gespreid over het land.
Nabijheid staat centraal; functiemenging op wijk-, buurt- en gebouwniveau.
Landelijk gebied
De grondgebonden landbouw is natuurinclusief, CO2-neutraal, circulair en biologisch. De intensieve veehouderij is vrijwel verdwenen. De glastuinbouw is kleiner, klimaatneutraal en gemengd met andere bedrijven. De natuur is boven op het Natuurnetwerk Nederland met 150.000 hectare (1.500 km2) uitgebreid. Beperking van grondwateronttrekkingen in verdroogde gebieden, functiecombinaties van oppervlaktewaterwinning en natuur.
4: Regionaal geworteld
Ruimtelijke patronen
Nederland bestaat uit een mozaïek van regionale landschappen. Er is een gevarieerd patroon van bestaande woonkernen. Regionale identiteiten verschillen duidelijk.
Stad en regio
Regionalisering is belangrijker dan agglomeratievorming; verstedelijking is meer gespreid over het land. Geconcentreerde groei in of aan bestaande (kleinere) steden en dorpen. Daily urban systems zijn kleiner. Grote diversiteit aan wijktypen, volgens behoeften van de lokale bevolking. Multifunctionele buurtcentra. Het aantal woningen neemt (bij hoge bevolkingsgroei) met 1,6 miljoen toe. Het stedelijk gebied groeit dan met 630 km2.
Landelijk gebied
De grondgebonden landbouw is natuurinclusief en biologisch, heeft korte ketens en is ingebed in de lokale gemeenschap. Meer accent op regionale kringlopen. De glastuinbouw is gekrompen.
Het Natuurnetwerk Nederland is aangelegd. Naast beschermde natuurgebieden is er natuurinclusief ruimtegebruik met ecosysteemdiensten en in totaal 10 procent groenblauwe dooradering van het landelijk gebied. Regionale functiecombinaties van drinkwaterwinning met natuur en recreatie.
Dilemma’s, Rollen en Basis-processen PoC
Dit onderdeel bevat wat meer inhoud over PoC (Paths of Change).
Het plaatje hieronder geeft een beeld van de dilemma’s , de rollen en de “basis processen) die horen bij de vier “Perspectieven” .
Hier zie je naast de economische “links (Rood) /rechts” (Blauw) -as die gaat over Arm-en-Rijk nog 5 andere assen waarbij de complementaire Geel-Groen as het thema Cultuur representeert.
POC in combinatie met Panarchie leent zich voor een aanpak die hier is uitgeschreven
Context
Een vergelijkbaar plaatje waarmee je een Context in kaart kan brengen met behulp van de zes vragen van Aristoteles.
Besturing Stad, Regio of Land
Een 4x4x4x4-Pocmodel van een Stadsregio,of Land. gericht op Levensloop-begeleiding.
Bibliotheek
Ondertussen heb ik hieronder al een aardige “bibliotheek” van PDF’s en video’s opgebouwd om als lezer aan de zelfstudie te geraken en brengt het mij weer terug naar 1980 toen ik betaald door de Centrale directie van PTT in Utecht Sociologie in de vorm van Planning en Beleid mocht studeren.
Het Einde van de Maakbare Samenleving
Het was de tijd dat de Maakbare Samenleving was gestorven alhoewel men dat in Den Haag nu nog niet doorheeft anders was de hoeveelheid Beleid wel afgenomen.
Simulatie
Wat wel opvalt is dat men in de valkuil van de simulatie-modellen is gevallen iets wat de banksector toen ik bij de afdeling OR van de ABN ging werken al had geleerd met name door het toen nog ontbreken van voldoende rekencapaciteit die wij extern inkochten of s’nacht van het Mainframe mochten halen.
Heuristics
Inmidels is beleidstheorie al in een volgende iteratie die nu de titel Heuristics heeft gekregen.
Gerd Gigenrenzer van het Max Planck Instituut in Berlijn kwam er achter waarom het beste Verklarende model de Slechtste voorspeller is.
NOVI: Nationale Omgevingsvisie
Dit is een uitgebreide video die goed zicht heeft op de problematiek en de relatie met de Omgevingswet die 1 januari volgend jaar zal worden ingevoerd.
Dit staat los van nog steeds onduidelijke staat van de ambitieuze technische infratructuur die zich baseert op 3D-Ontwerp-techniek.
Document behorend bij de Presentatie
Het Milieu
Er zijn 5 grote bedrjven die samen het grootste deel van de “vervuiling ” produceren:
Aanzet tot het NOVI 2023
Conclusie
Het laatste rapport van het PVL is enorm dik maar bevat eigenlijk weinig inhoud.
Er is enorm veel werk verzet in de vorm van kaarten maar de essentie is te vinden in slechts één scenario Mondiaal Ondernemend wat uitgaat van een enorm opgeblazen randstad.
De rest van de scenario’s zullen zich in de “gaten” van dit concept afspelen waar de “arme” burger zich kan terugtrekken in zijn “groene schulp“.
Als de beleidsmakers de tijd zouden steken in Panarchie zouden ze ontdekken dat de Ecologie Nederland gecentreerd rondom Bezuidenhoutseweg 30, in Den Haag in de fase Reorganisatie (Release) bevindt waarin er eigenlijk niets te plannen valt.
Dat de Rechsstaat der Nederland anders moet worden ingericht vindt eigenlijk iedere burger maar de politici en hun adviseurs weten niet hoe ze dat moeten doen zonder hun eigen positie te verliezen wat ze delen met heel erg veel burgers want het tweede sceanrio Snelle Wereld gaat veel sneller dan men denkt.
Los daarvan is de Tijdgeest ook nog is terecht gekomen in een dubbele Conjunctie die het Collectieve Bewustzijn flink in beroering brengt.
Wat te doen heb ik al lang geleden opgeschreven met het vermoeden dat dat weer veel te simpel is wat vele wetenschappers, die het monopolie op het “denken.” hebben verworven, natuurlijk weer anders willen regelen.
De Oplossing
Paths of Change werkt als je een Cyclus volbrengt en begint op het “dieptepunt”. Dat zit rechtsonder bij het Volk. (Demos) Samenleving genoemd in het rapport..
Leeswijzer
Deze blog is nog niet helemaal klaar ook al bevat ze meer dan genoeg inhoud.
Eigenlijk wacht ik op discussie ook al verwacht ik niets.
Ze bestaat uit twee separate delen die vooral over het laatste rapport van het PBL (Planbureau van de Leefomgeving) gaan en een deel over een mogelijke aanpak.
Het rapport zit hier
Om snel overzicht te krijgen heb ik de scenario’s in het rapport samengevat.
Om mijn redenering te volgen heb ik vooral (weer) tijd besteed om zowel Paths of Change als Panarchie kort uit te leggen.
Daarnaast heb ik de Scenario’s afgebeeld op een PoC-model.
verder heb ik veel aanvullende content in de vorm van PDF en video opgehaald.
lees verder de Conclusie of ga